З усмамінаў былога ўдзельніка рэвалюцыйнай барацьбы ў Заходняй Беларусі, паэта — Аляксандра Мікалаевіча Лебедзева (псеўданім Васіль Струмень).
Шмат старонак напісана пра баявы шлях барацьбітоў Гродзеншчыны, якія ў 1920-30-х гадах актыўна змагаліся ў радах Камуністычнай партыі і камсамола былой Заходняй Беларусі за новы лад жыцця. Калі ўспамінаю гады сваёй маладосці, заўсёды бачу простых рабочых батракоў, сялян-беднякоў, людзей розных нацыянальнасцей. Усе яны калісці смела станавіліся на шлях вызвалення ад буржуазна-памешчыцкага прыгнёту і белапольскай акупацыі, на шлях уз’яднання Заходняй Беларусі з Савецкай Беларуссю.
У канцы 1929 г. у нашай вёсцы Зачэпічы пачала дзейнічаць падпольная камуністычная арганізацыя, якая належала да КПЗБ. У гэтым жа годзея атрымаў ад камуністаў даручэнне: падрыхтаваць найболей надзейных сваіх равеснікаў з мэтай стварэння падпольнай камсамольскай ячэйкі. Сакратаром камсамольскай арганізацыі выбралі мяне. 3 пачатку 1930 г. наша ячэйка пачала падпольную рэвалюцыйную барацьбу.
3 году ў год мы рыхтавалі і ставілі спектаклі, якія праходзілі з вялікім поспехам. Акрамя насельніцтва нашай вёскі Зачэпічына іх прыходзілі і жыхары навакольных вёсак.
Падпольныя ячэйкі КПЗБ і КСМЗБ в. Зачэпічы кожны год адзначалі святы Кастрычніцкай рэвалюцыі і Першага мая. Да гэтых свят на мнагалюдных месцах мы расклейвалі лістоўкі і плакаты, вывешвалі чырвоныя сцягі.
Камсамольцы нашай вёскі групавалі вакол сябе рэвалюцыйна настроеную частку моладзі. Часта на ігрышчах у сваёй вёсцы або па дарозе на ігрышчы мы ўсе заўзята спявалі рэвалюцыйныя песні на словы Янкі Купалы, Якуба Коласа, іншых прагрэсіўных паэтаў, спявалі часам песні на словы мясцовых паэтаў, у тым ліку і мае — «Заклік», «Да бою». Разам са спачуваючымі мы наладжвалі сходы, распаўсюджвалі нелегальную літаратуру, заклікалі да адкрыцця школ на роднай мове.
У той час трое з нас – Іван Пышко, Іван Івашэвіч і я пісалі свае вершы і нават пісалі іх у Вільню да рэдакцый беларускіх газет і часопісаў.
У маі 1932 года мяне абралі членам Дзятлаўскага райкома камсамола, цэнтрам якога была вёска Засецце. Тут я сустракаўся па паролях з кіруючымі членамі райкома Хванам Бандзялем, Браніславам Урбанам і іншымі таварышамі.
У ліпені 1932 года удзельнічаў урабоце акружной камсамольскай канферэнцыі. У лістападзе гэтага года мяне прынялі ў члены КПЗБ, але і надалей я ўзначальваў камсамольскую ячэйку.
Я хутка пасябраваў з многімі рабочымі і неўзабаве разам з імі пачаў падрыхтоўку да забастоўкі, якая пачалася 2 сакавіка і працягвалася тры месяцы.
Аднак з-за двурушніцтва некаторых прафсаюзных кіраўнікоў згуртаваныя рады барацьбітоў былі разгромлены коннай жандармерыяй і паліцыяй. Болей сямі дзесяткаў актыўных змагароў было адпраўлена ў турмы. Свой тэрмін зняволення я адбываў у Лідскай турме.
У канцы 1936 года, калі я спрабаваў перайсці цераз граніцу ў Савецкі Саюз, па даносу правакатара мяне схапіла дэфензіва і зноў — турма. Спачатку сядзеў у горадзе Глыбокае, а пасля суда — у Вілейцы.
Калі вярнуўся ў вёску Зачэпічы, мяне неўзабаве забралі ў армію. I там, у Лідскім пяхотным палку, за палітычныя размовы мяне разам з сябрамі-салдатамі Арсенем Пуйто і Васілём Данільчыкам пасадзілі ў гарнізонную турму на месяц строгага рэжыму.
У 1938 года.пасля звальнення з салдатчыны я вярнуўся да бацькоў. А ў хуткім часе пераехаў на Валынь. У час службы за мной пільна сачылі, кожнытыдзеньператрасалі куфэрак, думаючы, штознойдуць у ім лістоўкі ці іншую нелегальную літаратуру. Там падружыўся з членамі Кампартыі За- ходняй Украіны і ўдзельнічаў у рэвалюцыйнай барацьбе аж да ўз’яднання заходнебеларускіх і заходнеўкраінскіх зямель. А потым працаваў на педагагічнай ніве.
Па матэрыялах кнігі “Памяць. Дзятлаўскі раён”
Падрыхтаваны установай культуры “Дзятлаўскі дзяржаўны гісторыка-краязнаўчы музей”
Подписывайтесь на телеграм-канал «Дятлово ОНЛАЙН» по короткой ссылке @gazeta_peramoga
