Нягледзячы на тое, што мы ўсё больш і больш часу праводзім у Інтэрнэце, кнігі ўсё роўна не страцілі сваёй каштоўнасці, і іх сховішча – бібліятэка выклікае ў душах заўзятых чытачоў трапятанне, а работнікі гэтага асаблівага месца – вялікую павагу.
Пра бібліятэкараў пішуць не часта. А між тым, іх напружаная праца патрабуе інтэлекту і мудрасці, таленту арганізатара і валодання ведамі псіхолага. Такім мудрым, дасведчаным, вопытным бібліятэкарам з’яўляецца Ганна Вянско, намеснік дырэктара Дзятлаўскай раённай бібліятэкі. Яна расказала пра сваю работу, мары і бібліятэку будучага:
– З дзяцінства марыла стаць гісторыкам, вельмі любіла гэты прадмет у школе. Але так склаліся абставіны, што я паступіла ў Магілёўскі бібліятэчны тэхнікум (пазней скончыла Беларускі ўніверсітэт культуры і мастацтваў). А з 1991 года пачала працаваць у аддзеле камплектавання і апрацоўкі Дзятлаўскай раённай бібліятэкі. У той час паступленні літаратуры былі вельмі вялікія, неабходна было апрацаваць усю літаратуру. Работы хапала.
– Не шкадавалі, што выбралі гэту прафесію?
– Не. Мне шмат дапамагалі калегі. Калектыў прыняў вельмі цёпла, добрая была загадчыца аддзела, якая ўсё тлумачыла. Пасля дэкрэтнага адпачынку, падгадаваўшы сыночка, я выйшла на работу ў дзіцячую бібліятэку. Мне там вельмі падабалася працаваць з дзецьмі, праводзіла для іх шмат мерапрыемстваў. А пасля другога дэкрэтнага адпачынку я стала працаваць бібліёграфам.
– Што цяпер уваходзіла ў вашы абавязкі?
– Гэта работа даволі складаная, з перыёдыкай, літаратурай, яе трэба апрацоўваць, працаваць у базе даных, весці прававую базу. Але нягледзячы ні на што, работа была таксама цікавая, бо я збірала гістарычны матэрыял, складала памяткі пра нашых мясцовых знакамітасцяў. Потым мне прыйшла ідэя стварыць бібліяграфічны даведнік “Знакамітыя людзі Дзятлаўшчыны”, складала краязнаўчыя календары, даведнікі “Гісторыка-культурная спадчына Дзятлаўскага раёна”, “Дзятлаўшчына ў легендах і паданнях”. Праводзіла шмат сустрэчаў з нашымі мясцовымі пісьменнікамі. З мая гэтага года працую намеснікам дырэктара Дзятлаўскай бібліятэкі. Работа крыху іншая, трэба інакш адносіцца да сваіх калегаў, але стараюся разумець іх, мне падабаецца працаваць з людзьмі.
– Як лічыце, якія плюсы і мінусы работы бібліятэкара?
– Бібліятэкары – людзі вельмі добразычлівыя, адукаваныя. У нас вельмі дружны калектыў. Мінус – гэта маленькія зарплаты.
– Але работа спакойная, цікавая?
– Цяпер ужо не вельмі спакойная. Я б хацела развеяць міфы нашых чытачоў пра тое, што бібліятэкар сядзіць, чытае кнігі або вяжа. Гэтага ўжо даўно няма. Мы вельмі занятыя, у нас складаецца план, і ў кожнай бібліятэцы, а іх у нашым раёне 12, праводзіцца шмат мерапрыемстваў, асабліва з выхаванцамі дзіцячых садоў, школьнікамі, інвалідамі, пенсіянерамі.
– Пэўна, вельмі любіце чытаць?
– Люблю, але, напрыклад, раманы пра каханне, дэтэктывы я праглядаю зрокава, бо мне больш падабаецца гістарычная літаратура. Хаця бібліятэкару, асабліва які працуе ў аддзеле абслугоўвання, неабходна ведаць кніжны фонд, каб парэкамендаваць нешта чытачу.
– Цяпер усё больш людзей аддаюць перавагу электронным кнігам або аўдыёкнігам. Як вы да гэтага адносіцеся?
– Напэўна, проста як у каго закладзена ўнутры. Мне прасцей чытаць звычайную кнігу, браць яе ў рукі, гартаць. Я спрабавала чытаць кнігу на экране, не спадабалася. Стамляюцца вочы, нязручна. Я лічу, хто любіў чытаць папяровыя кнігі, ён іх чытае і будзе чытаць.
– Ці згодны вы з тым, што бібліятэкі ў ХХІ стагоддзі страцілі былую папулярнасць, у іх мала наведвальнікаў?
– Раней чытачоў было больш. Калі Інтэрнэт не быў так распаўсюджаны, у бібліятэку пастаянна хадзілі школьнікі, у чытальнай зале не хапала месцаў. Аднак я лічу, што не ўсё знойдзеш у Інтэрнэце, многіх звестак па Дзятлаўскім раёне я, напрыклад, не знайшла, а бывае сустракаюцца і скажоныя факты. Чытачоў цяпер крыху менш, але яны ёсць. Асабліва ў нядзелю шмат, прыходзяць і дарослыя, і дзеці. Сталыя людзі любяць пачытаць перыёдыку ў чытальнай зале.
– Якімі ўяўляеце сабе бібліятэкі будучага?
– Мне здаецца, яны стануць падобныя на нашу Нацыянальную бібліятэку, дзе ўваход па электронных пропусках, тэкставыя базы даных, якія выносяцца на экран, праводзяцца віртуальныя экскурсіі. Усё ж час змяняецца, і ад гэтага нікуды не дзенешся.
– Аб чым вы марыце?
– Мару павандраваць, асабліва па гістарычных месцах, хацелася б у Грэцыю або Егіпет. А ўвогуле, галоўнае для мяне – здароўе, каб былі здаровыя мае дзеці і ўнукі.
– Як адпачываеце ад работы?
– Так як у мяне свой дом, вырошчваю на сваім участку шмат кветак. Як мага больш часу стараюся праводзіць з дзецьмі, унукамі. Гэта лепшы адпачынак для мяне.
– Што пажадаеце калегам, усім бібліятэкарам на прафесійнае свята?
– У першую чаргу, здароўя, ладу ў сем’ях. Творчых дасягненняў, перамогаў у конкурсах, каб у жыцці кожнага з нас усё было добра.
Бліц-апытанне
Цікава…
– Чаму на ўсіх бібліятэчных кнігах штампы стаяць на 17-ай старонцы?
– Гэта такі дзяржаўны стандарт у Беларусі.
– Як бібліятэкар знаходзіць патрэбную кнігу?
– Я, напрыклад, запамінала зрокава. А ўвогуле, уся літаратура размеркавана па аддзелах. Таксама ў нас ёсць электронны каталог.
– Колькі ўсяго кніг у Дзятлаўскай бібліятэцы?
– Каля 40000 (у гарадской і раённых бібліятэках).
– Што чытаюць самі бібліятэкары?
– Усё. Бо неабходна ведаць аб усім, што знаходзіцца ў фондзе.
– Чаму няма бібліятэкараў мужчын?
– Мабыць, таму, што яны лічаць прафесію бібліятэкара выключна жаночай.
– Што робяць са старымі кнігамі з бібліятэкі?
– Калі нельга адрамантаваць, то іх спісваюць і здаюць на макулатуру.
Гутарыла Святлана ГРЫШЫНА
Фота Вольгі ЮШКЕВІЧ