Родная беларуская мова, на якой свабодна размаўлялі нашы бабулі і дзядулі, якую праз аднаго з большага ведаем мы самі, на жаль, можа стаць для нашых дзяцей як замежная. Што рабіць, каб гэтага не здарылася, і калі пачынаць прывіваць дзіцяці беларускую мову, культуру і традыцыі? Тым бацькам, якія яшчэ шукаюць адказ на гэта пытанне, вызначыцца дапамагаюць у дашкольнай навучальнай установе. Так, у Дашкольным цэнтры развіцця дзіцяці №2 горада Дзятлава ўжо не адзін год паспяхова працуюць беларускамоўныя групы.
— Беларуская мова ні ў якім разе не навязваецца, не даецца безальтэрнатыўна, – адразу запэўнівае загадчыца ўстановы адукацыі Святлана Ус. – Знаёмства з беларускай мовай і культурай адбываецца ненавязліва, пакрыху, у форме гульні, і таму з радасцю ўспрымаецца дзеткамі.
Падтрымліваючы традыцыі пераемнасці са школай, у Дашкольным цэнтры развіцця дзіцяці №2 ужо з сярэдняга дашкольнага ўзросту далучаюць дзяцей да вывучэння роднай мовы. Пераняўшы вопыт сваіх калегаў, за стварэнне профільнай беларускай групы ўзялася вопытны педагог першай катэгорыі Наталля Кучынская. У 2014-2015 годзе, калі яе маленькія “падапечныя” дасягнулі ўзросту 4-5 гадоў, выхавальніца ў межах дашкольнай адукацыйнай праграмы стала паступова папулярызаваць беларускую мову і культуру праз усе віды дзейнасці дашкольнікаў – заняткі, гульню, працу, пазнанне свету.
Каб пазнанне ўсяго беларускага было для дзяцей не толькі карысным, але і сапраўды цікавым, Наталля Іванаўна стварыла ў групе “беларускі куток” з нацыянальнымі атрыбутамі – беларускімі традыцыйнымі вырабамі, посудам, лялькамі ў нацыянальных строях, кнігі па вывучэнні беларускай мовы і культуры, тэматычныя гульнёвыя дапаможнікі.
“Добрай раніцы”, “дзякуй”, “калі ласка”, “смачна есці” – словы і выразы, якімі чатырох-пяцігадовыя выхаванцы групы карыстаюцца без напаміну і просьбы. Разам з правіламі ветлівасці, якім абавязкова вучаць усіх дашкольнікаў, выхаванцам групы прывіваюць базавыя навыкі валодання беларускай мовай. А калі надыходзіць час сумеснай гульні, дзеці выбіраюць “Белыя гусі”, “Пятро, Пятро” або іншыя народныя забаўлянкі.
Cамая эфектыўная педагагічная работа – усебаковая. Таму на музычных занятках з Вольгай Палухінай дзеці спяваюць беларускія песні, танчаць нацыянальныя танцы. У дашкольнай установе ладзяцца тэатралізаваныя пастаноўкі, некаторыя з якіх – па-беларуску. Маленькія артысты прадстаўляюць п’есу спачатку гледачам іншых груп садка, а потым – сваім бацькам, якіх дашкольная ўстанова рэгулярна запрашае на сумесныя мерапрыемствы. Да прыкладу, у мінулым вучэбным годзе з аншлагам прайшла прэм’ера беларускай казкі “Алеся і жучок” у іх выкананні.
Для большай эфектыўнасці выхаваўчага працэсу Наталля Кучынская са сваімі выхаванцамі выйшла за межы дзіцячага садка. Яна наладзіла сувязь з Дзятлаўскай бібліятэкай, раённым Домам культуры, мясцовым гісторыка-краязнаўчым музеем. Разам з дзецьмі яны наведваюць гэтыя ўстановы з экскурсіямі, праводзяць тэматычныя заняткі-экскурсіі, каб пераканацца ў тым, што беларуская мова і культура жыве і функцыянуе.
Паступова да беларускамоўнага выхавання малечы далучыліся і бацькі.
— Мяне напачатку крыху здзіўляла і, вядома, радавала, што таты і мамы сталі набываць для сваіх дзетак кніжкі з вершыкамі-забаўлянкамі на беларускай мове, беларускамоўныя расфарбоўкі, – расказвае Наталля Іванаўна. – Такім чынам, усё беларускае па кропельцы пачало замацоўвацца ў жыцці кожнага дзіцяці.
Разам з бацькамі дзеці рыхтуюць тэматычныя калажы, сценгазеты. Летась самі мамы і таты, апрануўшы беларускія нацыянальныя касцюмы, завіталі ў госці ў садок, каб пагуляць разам з дзецьмі.
Загадчыца Дашкольнага цэнтра развіцця дзіцяці №2 Святлана Ус адзначае, што традыцыйна ў навучальнай установе дзеці знаёмяцца з гадавым цыклам дзяржаўных і народных святаў. Для дзяцей 4-6 гадоў распрацавана мадэль святочнага календара, згодна з якой працуюць усе групы садка. Дзяржаўныя святы вывучаюцца на занятках, народныя – пераважна інсцэніруюцца выхаванцамі розных узроставых груп сумесна з выхавальнікам і педагогам музыкі. Дзеці, якія займаюцца ў профільнай беларускамоўнай групе, зазвычай прэзентуюць традыцыйныя беларускія святы – тут ладзілі Саракі, Вялікдзень, Купалле, наперадзе дзяцей чакаюць Мядовы, Яблычны, Арэхавы Спас і Дажынкі, а ўзімку – абавязкова Каляды і Шчодрык. Дзеці актыўна ўключаюцца ў абрадна-тэатралізаваную дзейнасць, праз гульню далучаючыся да беларускай культуры.
— Відавочна, што вынік ад актыўнай, скрупулёзнай сумеснай работы педагогаў, бацькоў, адміністрацыі садка па беларускамоўным выхаванні дзяцей ёсць, – завяршае аповед пра беларускую групу Святлана Васільеўна. – Найлепшым і лагічным вынікам існавання такой групы стала б, на маю думку, паступленне дзяцей у беларускамоўны першы клас школы (штогод такая магчымасць прапаноўваецца бацькам будучых першакласнікаў – рэд.).
Н. АВЯРЧУК